|
تأثیر جهانی شدن بر رشد و توسعه اقتصاد ی مناطق كُردنشین
موسی رحیمی
مدرس دانشگاه و پژوهشگر
جهانی شدن فرایندی است كه نخستین نشانه های آن از طریق انقلاب صنعتی و انقلاب كبیر فرانسه ظاهر شد . و از آنجا كه این هر دو انقلاب ریشه در تلاشهای رهایی جویانه عصر رنسانس و عصر روشنگری داشتند و به پیدایش تمدن نوین منجر شدند كه بعد ما (( تمدن و فرهنگ برژوازی )) یا (( مدرنیسم )) لقب گرفت . چهانی شدن را می توان در عین حال عالی ترین مرحله تكامل تمدن بورژوازی و احتمالاً پایدارترین شكل تحول فرهنگ مدرنیسم رهایی انسان ، از قید و بندهای غیر عقلایی ، سنت گرایی تحجر آمیز و خرافه گرایی های وهم آلود به شمار آورد . جهانی شدن مجموعه تحولاتی است كه كم و بیش همه ابعاد زندگی ، اعم از اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، علمی انسان معاصر را در برخواهد گرفت . جهانی شدن در یك معند ، مفهوم انتزاعی است . چون بیش از آنكه به پدیده به مشخصی اشاره داشته باشد ، تفسیری از فرایندهای اجتماعی است . برخی بر این باورند كه جهانی شدن اهمیت روز افزون بازار جهانی است . برخی نیز آن را یك واقعیت فرهنگی می دانند بنابراین نخستین پرسشی كه باید پاسخ آنرا بیابیم ، اهمیت جهانی شدن است . جهانی شدن فرایندی است كه در آن از اهمیت فاصله جغرافیایی در روابط اقتصادی ، سیاسی و علمی كاسته می شود و شبكه های ارتباطات به طور كلی گسترش می یابد ، مرز ، را می شكند و هویت و شخصیت جدید را در عصری نوین شكل می دهد .
به طور كلی جهانی شدن را می توان به عنوان تشدید روابط اجتماعی و انسانی تعریف كرد ، همان روابطی كه موقعیتهای مكانی دور از هم را چنان به هم پیوند می دهد كه هر رویداد محلی تحت تاثیر رویداد های دیگری كه كیلومتر ها با آن فاصله دارد شكل می گیرد و برعكس . اقتصاد هم به عنوان پارامتر علم و زیربنای تحولات زندگی بشر متأثر از پدیده جهانی شدن است . در پهنه اقتصاد و در عرصه فرهنگ به باور بسیاری از محققان آن چه ما را به پدیده جهانی شدن می پیونداند ، در نهایئت اقتصاد است نه چیز دیگر .
با جهانی شدن اقتصاد ، فرایندهای مالی و اقتصادی در سطح ملی دیگر نمی تواند تابع ساز و كارهای داخلی و تصمیم گیری های دولتی ما باشد . امروزه موفقیت اقتصادی در داخل ، به معنی رسیدن موقعیتی مطلوب در بازارهای جهانی است ، موقعیتی كه به گونه فزاینده ، به دانش ، اطلاعات و تكنولوژی و پیشرفته متكی است . در سطح فرهنگ ، باید از ظهور جامعه مدنی سخن گفت . جنبش های فرهنگی و اجتماعی بین المللی جزئی از این جامعه هستند و به مسایل و موضوعاتی نظر دارند كه از حدود توانایی و دید دولتهای ملی بسی فراتر می رود . مسایل اقتصادی به گونه روز افزون ، سراسری وجهانی می شود . مرزهای ملی وجغرافیایی درسر آفرین خواهد شد و به مراكز هزینه تبدیل می شود . نهادهای تجاری صنعتی و نیز بسیاری از نهادهای غیر تجاری صنعتی هم دیگر نمی توانند قلمرو كاری خود را با مفاهیم اقتصاد ملی و مرزهای ملی تعریف كنند . بلكه باید میدان عمل خود را با مفاهیم و شرایط صنایع و خدمات در سراسر جهان تعریف نمایند .
مناطق كردنشین ایرانی ( استانهای ایلام ، كرمانشاه ، كردستان ، آذربایجان غربی ) به عنوان منطقه ای تاریخی از لحالظ كشاورزی ، صنعت و تولید اقتصادی مطرح بوده است . آثار باستانی به جا مانده از دوره سومر به بعد تا تمدن مادها این موضوع را نشان می دهد كه ملت كرد دارای قدمت تاریخی در تولید ، توزیع ، عرضه محصولات و تجارت بوده اند . اما اكنون از وضعیت مطلوب اقتصادی برخوردار نیستند . در آمد سرانه ای حدود 800 دلار دارند و با وجود منابع طبیعی و كشاورزی معادن و منابع زیر زمینی سابقه تاریخی تولید وتجارت دچار توسعه نیافتگی اند .
در این مقاله سعی شده با بررسیهای تاریخی ، علمی و آماری توصیفی از فرصتها و چالشهای جهانی شدن اقتصاد ارائه شود . سپس تصویری از آینده مناطق كردنشین با توجه به جهانی شدن اقتصاد ارائه شود .
مقدمه
جهان در حال تغییرات و تغییرات در حال تغییر است ، در این تغییرات جهاد به سمت همگرائی حركت می كند و انسانها به سوی حركت می كنند . حیاتی شدن هم پدیده ای است كه فرآیند تغییرات جهان برای توسعه همه جانبه بشر است . جهانی شدن پدیده ای است ، كه باید آن را شناخت ، را همكاریهای مناسب برای استفاده از فرصتهای مناسب آن درك كرد و شیوه های مقابله با چالشه ها را بررسی كرد .
بر این اساس مناطق نقش مهمی در توسعه جهانی داشته باشد . بنابراین این مطالعه آغازی برای شناخت این منطقه و ارتباط جهانی شدن با رشد و توسعه منطقه است كه با روش كتابخانه ای ، جستجوی اینترنتی ، تجهیزات شخصی به رشته تحریر درآمده است .
روش مطالعه :
این مقاله تحقیق نیست ، آغازی برای شناخت و مطالعات بعدی می باشد تا باشناسائی موانع توسعه مناطق كردنشین و رفع ابهامهای موجود به برنامه ریزی واقعی بپردازیم . برای تهیه این مقاله از دیاد و تست برداری ( فیش برداری ) منابع كتابخانه ای ، جستجوی اینترنتی ، Rosent و مطبوعات و تجربه های مشخصی بهره گرفته شده است . همچنینم مشورت و مصاحبه بات كارشناسان صورت گرفته است .
سؤالات اساسی :
سوالاتی كه در این مطالعه و بررسی به نظر می رسد عبارتند از :
جهانی شدن چیست و چگونه می تواند در رشد و توسعه ملتها مؤثر باشد ؟
جهانی شدن اقتصاد كدام است و ویژگیهای آن چیست ؟
مناطق كردنشین چه اهمیتی در پروسه جهانی شدن دارند ؟
آیا جهانی شدن می تواند تأثیری بر رشد و توسعه مناطق كردنشین ایران داشته باشد ؟
چه راهكارهایی برای ورود به جهانی شدن وجود دارد ؟
تعاریف جهانی شدن
جهانی شدن از تركیب واژه یابی صورت گرفته كه ظاهراً هر كس آنرا به معنای خاصی به كار می بندد . هومبرت نوشت می گوید : (( جهانی شدن نامی است كه ظاهراً برای موقعیتی كه فاقد دیدگاههای نظری لازم برای بررسی پدیده های واقعی هستیم به كار گرفته می شود . )) با این همه در میان پژوهشگران اقتصادی بر سر تعاریف در ((جهانی شدن)) اتفاق نظر وجود ندارد . كروگمن در نوشته ای تحت عنوان اقتصاد آمریكا ، جهانی شدن را در ادغام بیشتر بازارهای جهان تعریف كردند اند . پروفسور كول با استفاده از تعریف (( سازمان همكاری و توسعه اقتصادی)) / OECD جهانی شدن را در الگوی تكامل یا بنده ای از فعالیتهای بین المللی ، تجارت و همكاری برای ابداع و نوآوری و توسعه فرآورده های تازه و نو ، تولید ، منبع شناسی و بازاریابی می باشد )) مك ایوال ، جهان شدن را در گسترش بین المللی مناسبات تولیدی و مبادله سرمایه سالانه می داند . برای ساتكلیف و گلین، علاوه بر گسترش سرمایه داری ، جهانی شدن با (( به هم پیوستگی بیش تر اقتصاد ها )) مشخص می شود . پانیج بر این اعتقاد است كه جهانی شدن با (( به هم پیوستگی بیش تر اقتصاد ها )) مشخص می شود . پانیج بر این اعتقاد است كه جهانی شدن یعنی (جنبه ای انهدام ساختار اجتماعی قدیمی انباشت ) و طبیعتاً جایگزین شدن آن با ساختاری جدید .
برای واتر ز جهانی شدن یعنی ( یك روند اجتماعی كه در آن تاثیر محدودیت های جغرافیایی برقرار و مداریابی اجتماعی و فرهنگی كمتر می شود و مردم نیز به طور روز افزونی از این كاهش محدودیت ها با خبر می شوند ((لئو ارد جهانی شدن را وضعیتی می داند كه (( رفاه یك مرد یا زن عادی دیگر فقط به عملكرد دولتشان محدود نمی شود ))
در قرن 21 جهان روز به روز در حال كوچكتر شدن است . تسهیل نقل و انتقال افراد و اندیشه ها و كالا ، گسترش سازمانهای بین المللی و فرا ملی ،گسترش معاملات مالی ، جهانی شدن فرآیند تولید و توزیع و مبادله و … همه باعث عواملی هستند كه جهان را به یك (( دهكده جهانی )) تبدیل نموده اند .golbalization یا جهانی شدن را عده ای حاكی از زوا ل دولت ملی و حاكمیت ملی به حساب می آورند . جهانی شدن گسترش و تشدید پیوندهای متقابل بین دولتها و جوامع مختلف را شامل می شود . واژه جهانی شدن از دهه 1980 به بعد سرعت در متون علوم اجتماعی و روابط بین الملل گسترش پیدا كرد.
جهانی شدن به مجموعه تحولاتی گفته می شود كه كم و بیش همه ابعاد زندگی اعم ا ز اقتصادی سیاسی ، فرهنگی ، علمی و دینی انسان معاصر را در برخواهد گرفت . جهانی شدن در یك معنا ، مفهومی انتزاعی است ، چون بیش از آنكه به پدیده مشخص اشاره داشته باشد ، تفسیری از فرآیندهای اجتماعی است . برخی بر این باورند كه جهانی شدن ، اهمیت یافتن روز افزون بازار جهانی است . برخی نیز آن را یك واقعیت فرهنگی می دانند . جهانی شدن فرآیندی است كه در آن از اهمیت فاصله جغرافیایی در روابط اقتصادی ، سیاسی وعلمی كاسته می شود و شبكه های ارتباطات به طور كلی گسترش می یابد . تغییر و توسعه و جهانی شدن جهان در حال تغییر است و تغیرات هم د رحال تغییر می باشد ، آنچه ثابت است تغییر وتحول انسان، جوامع ، بشر و جهان است . این تغییرات برای جوامع و ملتها متفاوت است ، درگذشته تغیرات تكنولوژی و اجتماعی دارای شتاب سطح بود بنابراین انسانها را تحت فشار قرار نمی داد اما از نیم قرن پیش تا كنون شتا ب تغییرات بسیار زیاد شده است به طوری كه پیچیدگی مسائلی كه در برابر ما قرار گرفته است افزایش یافته است و هر چه مسائل پیچیده تر شود حل آن زمان و هزینه بیش تر نیاز دارد .
ملتها و انسانها فقط با درك صحیح از تغییرات و شرایط آن می توانند از شوك تغیرات رهائی یابند . وقتی كه در فرآیند تغییرات به حل مسائل مرتبط با تغییرات پرداخته نشود مسائل دیگری ظهور می كنند این است كه كشورهای توسعه نیافته با كشورهای توسعه یافته تفاوت دارند . فرق آنها در قبول تغییرات و ایجاد تغیرات د رتعریف مجدد انسان ، تكنولوژی و ساختار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی است .
درك و تعریف مشترك ما ، از جهانی شدن و تغییر برای بهبود زندگی ، سازگاری و یادگیری ما را افزایش می دهد و حتی ما هم فعالیتهای زندگی و روزانه خود را برای تغییر و تحول هماهنگ می كنیم .
توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی وفرهنگی هر ملتی ثمره تحول فكری و تغییر در اندیشه و افكار است . تا در سایه این تغییر و تحول استعداد های فكری انسانی از بالقوه به بالفعل تبدیل شده واز منابع تولید و طبیعی بهره گرفته شود .
در جهانی شدن ، جهان كوچك نمی شود بلكه روابط انسانها ، ملتها و كشورها به هم نزدیك می شود . جهانی شدن پدیده ای نو نیست ، از زمانهای دور از تمدن اولیه بشر تا كنون انسانها علاقمند به نزدیكی با هم بوده اند ، اكنون ارتباطات و اطلاعات بشر فراوان شده و سرعت تغیرات رو به فزونی است . بنابراین احساس جهانی مشكوك به همه بشر دست می دهد .
گسترش رسانه های جمعی و تكنولوژی اطلاعاتی (IT) ، گسترش فعالیت شركتهای فراملی ، تسریع معاملات بین المللی ، گسترش ارتباطات فرهنگی ، همه باعث شده تا جهان به یك دهكده تبدیل شود . فرآیند همگرائی بشر . سرنوشت مشترك و تحمل همدیگر ، حفظ فرهنگ ملتها ، همزیستی مسالمت آمیز ،شر وخیر مشترك ، همه نمودهای جهانی شدن (GLOBALITATION) است برای جهانی شدن هر چند چالش ها و مشكلاتی وجوددارد اما مزایا و منافع آن برای همه بشر بسیار مهم و بیشتر است . اتحادیه اروپا مظهر و مصداق كوچكی از جهانی شدن منطقه ای جهانی است . كه همه ملتها و انسانها با وجود تفاوتهای خود در كنار یكدیگر و با وحدتی دمكراتیك با یكدیگر زندگی می كند . جهانی شدن در عرصه های مختلف چنین است :
جهانی شدن فرهنگی كه همه ملتها و فرهنگها با حفظ هویت و فرهنگ خود در بستر و صحنه جهانی شاهد تبادل سریع افكار ، عقاید و اخبار و پیام ها هستند .
1-در پروسه جهانی شدن فرهنگها و ملتهای تحت سلطه و هژمونی به فرهنگی پویا و زنده تبدیل می شوند .
2- جهانی شدن و سیاست : عدالت در قدرت ، دموكراسی و حق تعین سرنوشت ملتها بیشترمی شود .
3- جهانی شدن و اقتصاد : فرایندهای تولیدی ، سرمایه گذاری ، توزیع و بازاریابی و مبادله به صورت مشترك بین ملتها در جهان صورت می گیرد . تجارت جهانی گسترش یافته و مرزهای تجاری وموانع صادرات و واردات حذف می شود .
4- جهانی شدن و حقوق بشر : جهانی شدن فرایندی برای بهبود وضعیت زندگی بشر است . آزادی فرهنگها ، مراسم و آیین ها گسترش می یابد و كسی خود را برتر نمی داند . تبعیض زن و مرد كم می شود و نابرابریها رو به لغو شدن است .جهانی شدن و تعبیر نگرش بر این اساس برای قبول فرآیند آن می تواند تحولات عمیق فكری و فلسفی ایجاد كند و فرآیند رشد و توسعه ملتها و مناطق جهان را تسریع كند .
جهانی شدن رفاه مادی و معنوی انسانها تامین وتضمین می كند . جهانی شدن از این دیدگاه ، تغییر و تحول جهان برای همگرایی ، همفكری و رقابت برای همكاری نوع بشر است تا منافع همدیگر را تضمین كنند . جهانی شدن هر چند چالش ها و مشكلاتی برای ملتها و كشورها ممكن است به بار آورد اما به طور كلی پیوستگی انسانها و تغیرات برای رشد و توسعه ملتها و انسانهاست . جهانی شدن فرایندی تاریخی و انسانی است كه طی آن بنیادها و نهادهای جوامع تغییر یافته و بستری برای رشد توسعه است ( رحیمی ) جهانی شدن ، تغییر و تحول بنیاد ایجاد می كند تا انسانها از دستاور دهای علمی فیزیكی و معنوی همدیگر بهره گیرند . بر این اساس فرهنگ جهانی شدن زمانی تشكیل می گیرد كه تغییر فیزیكی ایجاد شود و تغییر فكری هم به معنای تغییر و تعدیل ایئولوژی ، انسان شناسی و تكنولوژی ماست و این تغییر در باورها مبانی فكری ، سیاستها و برنامه ریزیهای هر ملتی درونی شود . جهانی شدن پدیدهای یكباره و یك شبه نیست ، بلكه روند تاریخی دارد ، جهانی شدن به معنای صاحب جهان شدن ملتی و سلطه ملتی بر ملت دیگر نیست ، بلكه به معنای ایجاد تغییر در ما كه همه انساسنها می توانند رقابتی حیاتی داشته باشد و سهمی در تولید ارزش افزوده ، رفاه آسایش جهان داشته باشند . در جهانی شدن اگر روستائی در دهلران توسعه نیافته باشد ، به معنای صنعت جهان بشری است و اگر توسعه یافته باشد جهان توسعه یافته است . بنابراین در جهان شدن مشكلات سایرها غم ها ، نابرابر یها ، ظلم ها ، رفاه ، آسایش ، دستاور دهای علمی تكنولوژی وسعت كره زمین ، اهمیت دارد و در چهار چوب تنك یك منطقه یا روستا و شهری نیست . بر این اساسی تغییر و توسعه و جهانی شدن همزاد هم اندوه جهانی شدن خود موجب تغییر و تحول در جوامع می شود و مناطق مختلف جهان در بر می گیرد .
مناطق كرد نشین مهد تمدن : ( بررسی مختصر تاریخی )
كردها به عنوان استادان صنعتگر و متخصصان ماهر در امور هندسی از شهرت و اعتبار استثنایی برخوردارند و تیگران پادشاه ارمنستان از صنعت كُردها بهره می گرفت این سخن استرابو مورخ یونانی در سد اول پیش از میلاد مسیح است . گزنقون در كتاب خود2 می نویسد . یونانیها در مسیر سفر خود دچار مصائب زیادی از كردها شدند ، آنان از سلاحهای مختلف كمك می گرفتند .ویلدورانت در تاریخ تمدن به صراحت اشاره می كند در نواحی حكومت كردها در ایلام 3 سلاح و ابزارهای مسی می ساختند و زمین را شخم می زدند . در این منطقه نخستین چرخ كوزه گری پیدا شده است این اسناد و دهها سند و آثار باستانی دیگر نشان می دهد كه كردها صنعتگران و كشاورزان ماهری بوده اند .
مجسمه های كشف شده در آثار باستانی ، جواهرهای بدست آمده و سفالینه های پیدا شده نشان پیشینة تمدن در كردستان بوده است . در دوره مادها حتی صنعت چاپ لوحی بسیار ابتدایی وجود داشت .
به طور كلی كردستان سرزمین تاریخی صنعت و كشاورزی و اقتصاد در خاورمیانه است . كردستان گستره و سیعی از دریای مدیترانه تا خلیج فارس است كه سابقه ایجاد آبیاری و كشاورزی آن به 11000 سال پیش می رسد آثار باستانی وان ، زیویه ، آمد ، سیواس ، درسیم ، غاركلم كره ، غاركرفتو ، قلعه هولر ، كرماشان ، ایلام ، و …. نشان دهنده وجود تمدن با شكوه بوده است .
اگر تمدن را مجموعه ای از دستاوردهای فیزیكی و غیر فیزیكی هر ملت بدانیم ملت كرد دارای تمدن بوده و در مقاطعی از تاریخ تنها تمدن پیشرو بوده است . و حتی از نظر سیاسی تنها تمدنی بوده كه به شیوه دمكراتیك همة فرهنگها در كنار هم زندگی كرده اند .
مناطق كرد نشین ایران ( كردستان ایران ) هم بخشی از این منطقه تاریخی و تمدن ساز است . عوامل اقلیمی ، طبیعی و جغرافیایی ، زبان و فرهنگ مشترك میراث مشترك ، درد و. رنجها و شادیهای مشترك ، مردم این مناطق را به هم پیوند داده است و منطقه ی زاگرس یا مناطق كرد نشین ، مسأله و مشكلات آنها هم مشترك و راه حل مشترك دارد استانهای غربی ، كردستان ، كرمانشاه ، ایلام ، لرستان ، كهكیلویه و بویر احمد ، چهار محال بختیاری و بخشهایی از خوزستان كه لرنشین هستند در بر می گیرد . این منطقه تاریخی در صورت درك مشترك از مسائل بویژه جهانی شدن می توانند نقش بسیار مهمی همانند گذشته در تمدن امروزی و آینده داشته باشند .
پتانسیل های اقتصادی و وضعیت كنونی مناطق كردنشین :
سرمایه، پایه و اساسی تغییر و تحولات اجتماعی و اقتصادی هر ملتی است اما به تنهایی كافی نیست باید دانش فنی ،علم ، تكنولوژی و سیاستهای علمی و صحیح هم داشته باشد . سرمایه های مناطق كرد نشین بسیار بسیار مطلوب و مناسب و در خود توجه است و حتی بهتر مناسب تر از بسیاری از كشورها و ملتهای اروپایی و توسعه یافته است .
پتانسیلها و سرمایه های این مناطق عبارتند از :
1-سرمایه تاریخی تمدن تاریخی، فرهنگ گذشته ، سابقه تاریخی تولید .
2-سرمایه طبیعی ( منابع طبیعی ).
3-سرمایه انسانی ( نیروی انسانی و جمعیت ).
مناطق كرد نشین به دلیل تاریخی بودن ، قدمت زیاد، وجود تمدن در آن، دارای سابقه تكنولوژی یهای بومی در زمینه های صنعت ،كشاورزی و سایر فعالیتهای اقتصادی تكنولوژی سنتی و دانش ولی در ز مینه های صنایع غذایی ، پوشاك ، تجارت در این منطقه وجود دارد اما چون تغییر بومی توسعه و تحول نیافته است مدرن نشده است و جهانی نشده بنابراین هنوز توسعه نیافته است .
سرمایه طبیعی هم اساس رشد و توسعه ملتها و شرایط لازم توسعه است این مناطق بر اساس جدول پیوست دارای مساحتی حدود 150 هزار كیلیومتر مربع می باشد كه 50 میلیارد متر مكعب آب شیرین دارد كه بیشترین میزان آب شیرین در جهان را دارا است بارندگی مناسب حدود 500 میلیمتر معادن فراوانی دارد و منابع زیر زمینی بسیار قابل توجه است . زیر هر خیابان مناطق زاگرس طلا و معادن است حدود 1200000 هكتار جنگل ، نزدیك 6000000 هكتار مرتع اراضی زارعی حدود 5000000 هكتار دام حدود 000/000/ 25 واحد دامی و …. ، مهمترین منابع و سرمایه های اقتصادی این مناطق است اما این سرمایه ها به تنهائی برای رشد و توسعه كافی نیست مهم تر از همه چگونگی بهره برداری ، تبدیل این پتانسیل های بالقوه به ارزش افزوده و تولید و سهم در تولید جهانی است .
جمعیت این منطقه حدود 000/000/12 نفر است كه جوانان حدود 70000/6 نفر را در بر می گیرد ،ـ نیروهای متخصص فراوانی دارد كه تعداد زیادی از منطقه خارج شده اند و مهاجرت كرده اند ، اما به طور كلی جمعیتی مناسب برای توسعه دارد كه در مقایسه با كشورهای توسعه یافته مانند هلند با 000/30 كیلو متر مربع مساحت این منطقه 18 میلیون جمعیت دارد أ دارای تراكم كمی است اما مناطق كردنشین بیشتر مناسبی برای رشد و توسعه دارد . مرزی بودن مناطق كرد نشین هم مزیت بسیار مناسبی برای توسعه و ورود شد به فرآیند جهانی شدن مناسب است اما شرط اساسی و كافی برای توسعه و ورود به جهانی شدن تولید است .
این وضعیت سرمایه ها از طرفی برای رشد وتوسعه و وارد شدن به فرآیند جهانی شدن مناسب است اما شرط اساسی وكافی برای توسعه و همگام شدن با رشد وتوسعه جهانی ،استفاده بهینه اقتصادی ، رقابتی شدن اقتصاد این منطقه است تا بتوان دردهای فعلی زیر را درمان كرد ، مناطق كرد نشین كنونی با مشكلات و دردهائی گرفتار هستند :
1-عدم برنامه ریزی منطقه ای و مشترك در زمینه های مختلف فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی .
2-نبود یك تفكر مشترك برای رسیدن به برنامه های منطقه ای .
3-وجود تولیدات غیر رقابتی ، تولید سنتی به طور عموم .
4-درآمد سرانه ای پایین حدود 800 دلار در مقایسه با هلند كه 50000 دلار است .
5-ضعف ارتباط بخشهای اقتصادی ( كشاورزی ، صنعت و خدمات ) .
6-مصرفی بودن جامعه این مناطق به جای تولیدی بودن.
7-پس انداز كم در نتیجه سرمایه گذاری كم در بخشهای مختلف و فقر عمومی .
8-نبود آموزشهای تخصصی كافی ، تحقیقات و مطالعه بسیار پائین در نتیجه تكنولوژی توسعه نیافته .
9-بیكاری به صورتهای فصلی ، ساختاری ، مقطعی و …
10-وجود صنایع ضعیف و غیر رقابتی - عقب ماندگی تكنولوژیهای بومی و سنتی .
11-هدر منابع آبی.
12-فقر عمومی در منطقه بویژه روستاها و شهرهای كوچك.
13-نبود رشد شهر نشینی (روستا نشینی رابطه مستقیم با توسعه نیافتگی دارد ).
14-امید به زندگی كمترین میزان در ایران و شاخص های توسعه انسانی بسیار پایین .
( 5/0(HDZO<< نسبت به استانداردهای جهانی
چه باید كرد ؟ ( جهانی شدن یك راه حل مهم )
زندگی اجتماعی بشر همواره دچار مشكل است ، و بدون وجود مشكل جوامع انسانی بی معنی است ، مهم این است كه چگونه مشكلی را رقع كرد برای رفع مشكلات مناطق كردنشین راه حلهای متفاوتی وجود دارد ، تغییر در بینش ، تفكر ، همگرائی اجتماعی ، سرمایه گذاری و تلاش روزافزون مردم می تواند راه حلهایی باشد اما جهانی شدن و قبول آن و ورود ایران و مناطق كرد نشین در این پروسه می تواند راه حلی دیگر باشد .
قبول جهانی شدن در واقع قبول تغییر و تحولات برای رشد و توسعه است اگر قبول كنیم كه ایران و مناطق كردنشین توسعه نیافته است و مشكلات ساختاری اقتصادی و اجتماعی دارد باید به دنبال راه حلی باشیم كه سرعت تغیرات را برای ما بیشتر كند تا به ابهت تاریخی گذشته اما با فكری مدرن بازگردیم .
جهانی شدن برای ملتها و مناطق دو اثر مهم را دارد :
سرعت رشدو توسعه را بیشتر می كند ، با قبول جهانی شدن سرعت تبادل اطلاعات علمی ، تكنولوژیكی ،سرعت تغییر فكری ، تغییر فرهنگی برای بهبود وضع زندگی ، بهبود برنامه ریزی ، بهره وری در كار و تولید را بیشتر می كند .
جهت رشد و توسعه را تعین می كند بدین معنی كه اهداف و آرمانهای مشترك انسانها برای رسیدن به توزیع عادلانه قدرت و ثروت را تعین می نماید . جهت رسیدگی به حقوق بشر و آنچه لیاقت و شایستگی انسان است و اینكه انسان دارای عزت و كرامت وبزرگی است لذات جهانی شدن جهت توسعه را برای بهبود زندگی بشر تعین می كند .جهانی شدن و رشد و توسعه اقتصادی مناطق كردنشین جهانی فكر كنیم و منطقه ای عمل كنیم .سؤال اصلی این بود كه جهانی شدن آیا می تواند به رشد وتوسعه مناطق كردنشین بیانجامد ؟
پاسخ مثبت است اما رشد و توسعه اقتصادی مناطق كردنشین به تغیر وتحولات ایران بستگی دارد . و تحولات ساختاری ایران از این دیدگاه به قبول تفكر و معاهده های جهانی شدن ، ورود به سازمانهای بین المللی بپردازد لذا موارد زیر مهم به نظر می رسد :
1-تغییر در نگرش ، بینش و تفكر دولتمردان و مدیران و مدام برای ورود به پروسه جهانی شدن با اطلاع رسانی ، تبلیغات ...
2-تغییر قوانین و مقررات بویژه درمواردی كه مانع ورود به سازمانهای بین المللی یا امضای معاهدات بین المللی می شود . مانند سرمایه گذاری خارجی .
3-تغییرات ساختاری در اقتصاد ، تعدیل ، خصوصی سازی و برای ورود به تجارت جهانی .
4-توجه جدی به فرایند جهانی شدن در برنامه های توسعه و بودجه های كشور .
5-تغییر دیدگاه تدوین برنامه ها و سیاستهای كشور از بخشی به منطقه ای.
6-تغییر تفكر مركز گرایی با توجه به مناطق با ویژگیهای مشترك از لحاظ برنامه ، قوانین ، مؤسسات تصمیم گیری و برنامه ریزی و قانونگذاری - در واقع نوعی منطقه گرایی ومنطقه شدن ایران با ایجاد ارتباط مناسب با مركز می تواند راه رشد و توسعه را هموار نماید .
با این تغییرات و پدید آمدن شرایط مناسب برای رشد و توسعه منطقه ای در ایران ، مناطق كردنشین به لحاظ مرزی بودن و وجود پتانسیل های فراوان طبیعی ، تولید و توریستی و تجاری می تواند در ارتباط با جهان خارج دو نقش اساسی داشته باشد :
تغییر و تحولات اساسی در متغیر های سرمایه گذاری ، تولید ، اشتغال استفاده بهینه از منابع و رفاه مردم منطقه داشته باشد .
نقش اساسی در رشد اقتصادی ایران داشته باشد ، تغییر در وضع اقتصادی منطقه ، اثرات پیرامونی بر اقتصاد كشور خواهد داشت .
تأثیر جهانی شدن ، قبول كردن و راهیابی به فرآیند جهانی شدن در مناطق كرد نشین به شیوه های زیر می تواند تأثیر به سزایی در رشد و توسعه منطقه داشته باشد :
1-آزاد سازی تجارت خارجی . حذف حقوق كلی و سود بازرگانی و ایجاد منطقه ویژة اقتصادی و تجاری با این احترام دیگر كالا آوران كرد از ایلام به ارومیه قاچاقی نیستند و تاجران محترم وآبرومند هستند و واردكردن كالاها و خدمات هم به طور كلی رفاه مصرف كننده را بالا می برد .
PI= PE + حقوق گمركی
كاهش حقوق گمركی = D c رفاه مصرف كننده
2- سرمایه گذاری تولیدی و صنعتی و كشاورزی توسط سرمایه گذاران خارجی كه توان فعالیت و سرمایه گذاری دارند . البته باید قوانین كشور و منطقه برای ورود سرمایه گذار خارجی از ابعاد مختلف ، مالكیت و ... استفاده از نیروی منطقه و... مشخص و روشن باشد .
مناطق كُرد نشین دارای آثار باستانی و اكوتورسیم بسیار مناسبی است كه حتی با مالزی و تركیه و... رقابت می كند . تركیه سالانه 12 میلیارد دلار درآمد توریستی دارد و ورود هر توریست 200 دلار تولید ناخالص دارد بنابراین از لحاظ صنعت توریست ، جهانی شدن تأثیر به سزایی در رونق اقتصادی منطقه دارد و این منطقه هم به جهان معاصر می شود .
منطقه كُرد نشین با وسعت فراوان و سابقه تارخی دارای تكنولوژیها و دانش بومی صنایع بومی است كه با ورود به جهانی شدن می توان این تكنولوژیها را مدرن و در سطح انبوه به تولید پرداخت ، بنابراین ورود به جهانی شدن تأثیر مستقیم در تغیر تكنولوژی های مادارد و این تغیر در ساختار تولید است به عنوان مثال جولائی ، گیوه و كلاش و... صنایع غذایی ...
ورود به جهانی شدن امنیت و صلح و آرامش مناطق كردنشین را رقم می زند ، در نتیجه دیدگاه امنیتی به مناطق كردنشین حذف و هزینه های فراوان سالانه در جهت مسائل نظامی وامنیتی به سرمایه گذاری تولیدی واقتصادی تبدیل خواهد شد . در یك منطقه ویژه اقتصادی دیگر كسی یا دشمن دست به خرابكاری نمی زند ....
نتایج و پیشنهادات
جهانی شدن پدیده ای فراگیر برای همه بشر است . بشر در عصر حاضر و آینده سرنوشت این فعالیت روزانه تا برنامه های توسعه اش به هم گره خورده است . چه بخواهیم و چه نخواهیم موج این تغیرات همة خاورمیانه، ایران و مناطق كردنشین رادر برخواهد گرفت تغیرات جهانی شدن را باید با مطالعه ، تحقیق ، آموزش و دقت فراوان در همه رشته ها ی تحصیلی و آكادمیك بررسی كرد و شناخت . تغیرات جهانی شدن فرصتها و چالشهائی دارد همانگونه كه هر اتفاق و پدیده ای نقاط مثبت و منفی دارد باید فرصتها را دریابیم ، چالش و مشكلات را درك كنیم و آن را كم كنیم تا بتوانیم از فرصتهای ایجاد شده در جهت رفاه ، امنیت و رشد و توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی بهره گرفت در صورت درك نادرست و غیر علمی از پدیده ها ، چالش ها و مشكلات آن بیشتر خواهدشد بنابراین مشكلات ساختاری جامعه بیشتر شد ، در نتیجه عدم تعادلهای جامعه زیاد خواهد شد و آشفتگی و از هم گسیختگی و نبود مطلوبیت از زندگی را به همراه خواه داشت بر این اساس پیشنهادهای مختصر زیر ارائه می شود كه هر كدام از آنها نیاز به بحث و مناقشه علمی بسیار زیادی دارد :
تحقیق و مطالعه بیشتر و برگزاری سمینار و پانل های متفاوت برای عمومی شدن پدیده جهانی شدن.
اطلاع رسانی صحیح و دقیق از طریق رسانه های گروهی در خصوص پدیده جهانی شدن بوسیله برنامه های علمی و تخصصی .
دولت باید درك صحیح و درستی از جهانی شدن داشته باشد و در سیاستها و برنامه های توسعه آن را بگنجاند .
تمركز زدایی و برنامه ریز ی منطقه ای باید اساس توسعه ایران باشد .
هماهنگی استانهای مناطق كردنشین برای اجرای پروژه ها و طرحهای مشترك در منطقه مثلاً ایجاد منطقه ویژه اقتصادی و تجاری در كرمانشاه بسیار مناسبتر از ایجاد چند منطقه كوچك است .
استان مساحت k.m جمعیت طول خط مرزی با عراق میزان آبها اراضی زراعی جنگل تعداد دام معادن نفت و گاز
كردستان 28235 1346383 - 2/996 631372 320000 365000 140 -
كرمانشاه 24641 1778596 195 245813 716391 822272 3182167 58 1224432
آذربایجان غربی 37463 2742000 891 174/2021 702214 174000 8295888 142 -
ایلام 20150 539373 425 میلیاردمكعب 7/4 288600 350 2254822 21 222145
لرستان 28064 1584434 - 13500 646436 875000 5309349 90 -
| 
