چالش هاي عصر مدر نيته
|
بطور مختصر مدرنیته به یک دوره تاریخی اطلاق می شود. می دانیم که از قرن سوم تا سیزده میلادی به مدت ده قرن، قرون وسطا نامیده می شود که مقارن با حاکمیت کلیسا، نفی علم و سیطره دین بر علم، دراروپا بود و محققان آن را دوره سیاه می نامند. از قرن سیزدهم تا هفدهم عصر روشنگریست (دوره رنسانس) و خصوصیات آن این است که حاکمیت کلیسا به تدریج کم رنگ می شود. به ارامی در خصوصیات افرادی منتقل می شود. و این فکر شکل می گیرد که حکومت باید از دین جدا شود و تابع منطق باشد نه دین. بدین ترتیب قدرت پادشاهی کلیسا در زمین از بین می رود. پس از عصر روشنگری در قرن 17 انقلاب علمی و در قرن 18 و 19 انقلاب صنعتی اتفاق می افتد و مدرنیته به عنوان محصول عصر روشنگری به عنوان یک جریان ظاهر میشود. این عصر یعنی مدرنیته در رابطه با نسان دارای ویژگیهای منحصر به خود می باشد که برخی از آنها عبارتند از: سودگرایی، حسابگری، مادیگرایی، تجربه گرایی در علم و فراموش شدن جنبه های انسانی و .... دراین جریان از هر ابزاری برای رسیدن به هدف استفاده می شود و ساز و کارهای آن مبتنی بر عقل بود نه دین. مدرنیته علی رغم پیشرفتهای علمی عواقب سویی برای انسان به همراه داشته است، یعنی خدا فراموش شده، انسان حرمت ندارد، جهان اعتقادی برای انسان وجود ندارد و انسان عنصر اقتصادی است و در آن کرامت انسانی وجود ندارد. ترحم، مهربانی، عطوفت و کرامت انسانی و ارزش های انسانی مورد بی مهری است. اما این مدرنیته در نهایت با بحران مواجه می شود، بحران اخلاق با این حال روز پس از مدرنیته یعنی عصر حاضر دوره جدیدی بوجود می آید، دوره ای که شالوده شکنی می کند، یعنی دوره بعد از مدرنیته یا پسا مدرن یعنی همین دوره ای که ما هستیم. این جریان جدید یا پسا مدرن می گوید: «انسان در دوره مدرنیته به بردگی کشیده شده است و باید آن را نجات دهیم». چالشهایی که امروز جوامع اسلامی با آن مواجه هستند، چالش یعنی رودرویی، یعنی به رخ کشیدن توانمندی فرهنگی در مقابل فرهنگی دیگر، یعنی به مبارزه طلبیدن در هر حوزه ای، در حوزه فرهنگ، در حوزه سیاست، در حوزه دین، یعنی حریف طلبیدن و ساده تر یعنی «رجز خوانی» کردن. لذا جوامع امروزی اندیشه ها ظهور می کنند، تزها و دکترین های متفاوت ارائه می شود، در حوزه های مختلف مجادله می کنند و در صورت موفقیت در فرهنگ ها نهادینه می شوند. سپس به قوانین اجتماعی تبدیل می شوند و می کوشند که اجتماع ها و از جمله جوامع اسلامی را تحت تاثیر قرار دهند ویا تحت انقیاد در بیاورند و دست آوردهای جدید را به جوامع سنتی تحمیل کنند و تاثیر بگذارند و در موانع ارزشی و فرهنگی را که در جامعه اسلامی وجود دارد از بین ببرند. اینجا آغاز چالش است: آغاز رودررویی من می کوشم که دراین وقت مختصر فقط صورت این مسئله را مطرح کنم و به تبیین برخی از چالشها بپردازم. بدون تردید راه حل های آن در حوزه های پژوهشی باید تبیین و توسط علمای دین و محققین اجتماعی و مجتهدین رصد و به جامعه ارزانی گردد. به نظر می رسد در حال حاضر جوامع ما یعنی جوامع اسلامی با دو دسته از چالشها مواجه هستند: الف: چالش های موجود در دورن جامعه اسلامی که عبارتند از:
۲- دومین چالشی که امروزه جوامع اسلامی در درون خود با آن مواجه است:
۵- دین و چالش تکثر گرایی در حوزه احکام «چالش مثبت» بدان جهت به آن می گویند چالش مثبت که اعتقاد دارند که دین باید به یک موج تبدیل شود و حرکت کند و راههای نفوذش را خودش پیدا کند و حوزه هایش را در دنیای جدید پیدا کند و هویت دینی و ارزشی را بسازد. این تفکر بر خلاف تفکر دیروز است که دین را به صورت نقشه ای هندسی مطرح می ساخت. ۶- عدم امکان محوریت و رهبریت قطعی واحد در جهان اسلام برای همسو سازی تصمیمات و نسبی بودن این موضوع ۷- چالش هفتم در درون جامعه اسلامی، «تضاد تحجر و نو اندیشی است» دسته دوم چالشهایی هستند که بیرون از جامعه اسلامی و بلکه جهانی هستند و جوامع اسلامی را متاثر می سازند.
۲- دومین مشکل در این مسئله چگونگی تفکیک مسئله صهیونیزم از یهودیان مومن است. ۳- چالش سوم تهاجم و هجمه فرهنگی است؛ این چالش نه تنها مسلمانان بلکه مشمول مسیحیان مومن نیز می شود. نمونه هایی از آن عبارتند از: کتاب آیات شیطانی- و نیز کاریکاتورهای توهین آمید که متوجه مسلمانان است. ۴-موانع جهانی برای باز یافت وهویت تمدن اسلامی، هویتی که موجب عظمت مسلمانان بر پایه علم شد: ۵-چالشهای ناشی از عصر سرعت و اطلاعات، محصول عصر مدرنیته و دنیا بدون مرز: ۶-اینترنت و رسوخ همه جانبه آن و جهانی شدن اطلاعات یعنی اطلاعات و محصولات از هر نوع هنگامی که در اینترنت قرار میگرند برای همگان قابل دسترس هستند و در بسیاری از موارد این اطلاعات با چاشنی هرزگی آلوده هستند و امروزه فیلتر کردن اثر خیلی محدودی دارد و این مورد گسترش عجیب و شگفت انگیزی دارد و لذا امروزه به عنوان یک چالش جدی مطرح است و زبان بومی کشورها را از بین می برد. ۷-چالش ناشی از مقابله تعصب آمیز و خشونت گرای بعضی از مسلمانان، پیامد و واکنش خشونت آمیز آن مسلمانان را در معرض دو اتهام قرار داده است. ۸-چالش ناشی از بازاری به نام بازار جهانی (W.T.O) و حوزه اقتصادی ناشی از آن، بانکداری و ربا در حوزه اقتصادی و بیع و اجزای آن و... ۹- چالش ناشی از مسئله ای به نام حقوق زن، دیه مرد و زن، دیه مسلمان و غیر مسلمان فرا روی فقه و اجتهاد اسلامی قرار دارد. ۱۰- چالش ناشی از مقابله با سکولاریسم خزنده ۱۱- چالش ناشی از «پلورالیزم» جهانی و ساختن یک اتوبوس مشترک از همه ادیان. ۱۲- چالش ناشی از دموکراسی غالب غربی در جهان از محققین و دانشمندان حاضر دراین جلسه تقاضا دارم راه حل های برخورد با این چالش ها را که برای جامعه جوانان ما تبیین نمایند و برای خواهران و برادرانی که امروز فارغ التحصیل می شوند آرزوی موفقیت و بهروزی دارم. |